طراحی الگوی رابطه تنیدگی و رفتار شهروندی سازمانی: فراتحلیلی بر نقش تعدیل کننده ویژگی های نمونه پژوهش

از همان روزهای اولیه شکل¬گیری مدیریت، تلاش برای بهبود عملکرد به¬عنوان یک اصل اساسی مورد توجه بوده است و این مسأله هر روز ابعاد گسترده¬تر و جدیدتری پیدا می-کند. امروزه رفتارهایی فراتر از شرح شغل و شرایط احراز مشاغل مورد انتظار است. رفتارهایی با عناوین مختلف همچون؛ رفتارهای فرانقشی، عملکرد زمینه¬ای، رفتارهای نوآورانه یا خودجوش و یا رفتار شهروندی سازمانی. از طرف دیگر مطالعات نشان داده تنیدگی مانع بروز این¬گونه رفتارهاست. در همین راستا، ارائه راه¬کارهایی برای کاهش تنیدگی و به تبع آن افزایش رضایت¬مندی کارکنان و بروز رفتارهای شهروندی سازمانی، شناسایی عوامل موثر بر این رفتارها جهت حفظ، افزایش و تقویت آنها از مهم¬ترین اقدامات برنامه¬ریزان و تصمیم¬گیران سازمانی است. رویکرد فراتحلیلی این پژوهش سعی دارد عوامل تعدیل¬گر موثر بر رابطه تنیدگی و رفتارهای شهروندی را مورد شناسایی و بررسی قرار دهد. جامعه آماری این پژوهش کلیه مطالعات منتشر شده در مجلات معتبر داخلی و بین¬المللی است که رابطه تنیدگی و رفتار شهروندی را بررسی نموده¬اند. مجموعاً 169 پژوهش با تعداد 893 اندازه¬اثر مورد شناسایی و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می¬دهد که پنج مورد از عوامل تعدیل¬گر مربوط به ویژگی¬های نمونه (نوع شغل، نوع سازمان، نقش و جایگاه سازمانی، نوع کارکنان و تعداد جامعه آماری) رابطه تنیدگی و رفتار شهروندی را تحت تأثیر قرار داده¬اند.